Mülkiyeti Babaya Ait Gayrimenkulün Bedelsiz Olarak Kullanılması Durumunda Stopaj Uygulaması
Birkaç makale önce mülkiyeti eşe ait olan meskenlerin iş yeri olarak kullanılması durumunda stopaj uygulaması yapılıp yapılmayacağı konularına değinmiştik.
Yayınladığımız bu makaleden sonra özellikle babaya ait işyerine herhangi bir kira ödememesine rağmen stopaj uygulaması yapan okurlarımızdan mesajlar almaya başladık.
Öncelikle hangi durumlarda tevkifat yapmamız gerektiğini hatırlayalım.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Vergi Tevkifatı” başlıklı 94. maddesinde; “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar” denilmek suretiyle, tevkifat yapacaklar sayılmış olup, söz konusu maddenin 5/a numaralı bendinde:
“(99/13646 sayılı Kararla değişen bent) 70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden” tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 96. maddesinde, “Vergi tevkifatı, 94. madde kapsamına giren nakden veya hesaben yapılan ödemelerle uygulanır. Bu maddede geçen hesaben ödeme deyimi, vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade eder” hükmü yer almıştır.
Bedelsiz olarak kullanıma bırakılan gayrimenkullerde stopaj uygulaması
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesinde kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir edilmiş kirası, bu suretle takdir edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin %5’i olacağı belirtilmiştir.
Anne-Baba ve eşlere ait gayrimenkullerin bedelsiz olarak mükellefin kullanımına bırakılması
Anne-baba ve eşlere ait İşyeri için nakden veya hesaben bir kira ödemesi yapılmadığında ve mülkiyet sahibi olan anne-baba, eşler tarafından bedelsiz olarak mükellefin kullanımına bırakılan gayrimenkul için tevkifat uygulaması yapılmayacaktır.
Ancak, kira bedeli olarak belirli tutarların işletme kayıtlarında yer alması veya gider olarak yazılması durumunda stopaj uygulaması yapılmalıdır.
Gayrımenkul sahibi anne – baba ve eş kira gelirinden dolayı Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi vermelimidir ?
Gayrimenkul sahibi eş tarafından emsal kira bedelinin tamamı üzerinden yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekmektedir. Eğer, emsal kira bedeli, başkaca bir faaliyeti bulunmuyor veya başka gayrimenkullerden elde ettiği gelir kanunda belirtilen GMSİ istista sınırını aşmıyorsa beyanname verme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Yeni Makalelerde Görüşmek Üzere
Hazırlayan : Kamil ÖZYANIZ
Kaynakça:
1. Gelir Vergisi Kanunu
2. Sm- Smmm Staja Başlama Hazırlık Kitabı – Kamil ÖZYANIZ
3. Vergi Usul Kanunu
